People, Place, Purpose and Poetry
is het adagium van Francine Houben.
Zij is oprichter en creatief directeur van Mecanoo architecten
dat sinds de oprichting in 1984 is uitgegroeid tot een groot internationaal opererend bureau.

Alle disciplines (dus ook interieur, landschap en stedenbouw)
zijn er vertegenwoordigd,
want een woongebouw, een theater, een museum, een park of een station staat nooit op zichzelf in de visie van Mecanoo.
De bibliotheek-fluisteraar wordt zij wel genoemd. Het liefst brengt zij mensen samen aan lange tafels in een ruimte waar het goed toeven is, toegankelijk voor iedereen, of dat nou in Nederland is, de VS of Taiwan.
Hoe kijkt deze veelvuldig gelauwerde architect naar de toekomst?
Kan je de wereld beter maken met een goed ontwerp?
Hoe pakt Houben dat aan en met wie werkt ze samen?

live muziek van

 Teun Grondman
met eigen nummers

Wie meer wil weten van Lissabon is oorlogstijd is ‘Lisbon Harbour of Hope’ van regisseur Anita Mizrahi een aanrader. Zij maakte deze documentaire naar aanleiding van de speurtocht van Kringlid Loes Gompes naar het verblijf van haar familie in Portugal in 1941.

Na vertoning van de documentaire zal moderator Sandra Rottenberg in gesprek gaan met Anita Mizrahi en Loes Gompes. 

Voor wie zich verder in de materie wil verdiepen, is er het boek ‘De vlucht wordt duur betaald; De oorlogsgeschiedenis van twee joodse families’ (Alfabet Uitgevers, 2024) van Loes Gompes.

ChatGPT, de Copilot van Microsoft, Google’s Gemini, Snap, Claude, lipsync sprekende avatars, deepfake, nepnieuws; de ontwikkelingen van AI overspoelen ons in rap tempo. Deze technologie gaat grote gevolgen voor de hele maatschappij hebben. Moeten wij AI bedwingen of omarmen als onze nieuwe beste vriend?

Sandra Rottenberg als avatar…

Wie een eeuw oud is, verwacht niet dat het leven nog veel nieuws zal brengen. Bij de joodse schrijver en psychiater Hans Keilson (1909-2011) was dat anders. The New York Times schreef een juichend artikel over zijn literaire werk, waardoor hij op zijn honderdste plotseling wereldwijd bekendheid kreeg.

Keilson was in de jaren dertig naar Nederland gevlucht voor de nazi’s, maar na de invasie bleek het ook hier niet veilig te zijn. Door onder te duiken overleefde hij de oorlog. Zijn vader en moeder werden vermoord in Auschwitz. Hun lot was zijn levenslange trauma. In zijn praktijk als psychiater hielp hij veel joodse oorlogsweeskinderen, met wie hij zich door zijn eigen ervaringen sterk verbonden voelde.

Dichter Jos VERSTEEGEN (1956) schreef de biografie Hans Keilson, telkens een nieuw leven (2023) en vertaalde de bundel Sonnetten voor Hanna (2016), die Keilson als onderduiker in het Duits schreef voor een geliefde. Literatuurwetenschapper Marita KEILSON-LAURITZ (1935) was veertig jaar met Hans Keilson getrouwd. Sandra ROTTENBERG spreekt Jos en Marita over Hans KEILSON en zijn werk. Met live muziek van Jonathan Reeder (fagot) en Ruud van Odenhoven (piano) met muziek van strijdbare componisten.

Luister naar de opname van het interview! https://4en5meiamsterdam.nl/podcasts-tot-we-allemaal-vrij-zijn/

zondag 5 mei 17.00 uur Torpedotheater Amsterdam
Een programma in samenwerking met het Amsterdams 4 en 5 comité.*
Bertien Minco
directeur van Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Westerbork voor beginners
Hoop houden in tijden van uitsluiting en deportatie

Hoe vertel je een beladen verhaal
aan volgende generaties?

Het had maar een haartje gescheeld of er was geen spoor
meer te bekennen geweest van
Kamp Westerbork,
een doorvoerkamp in de Tweede Wereldoorlog op een desolate plek in Drenthe.
Na de oorlog heette het kamp Schattenberg.
De barakken waar in totaal ruim 100.000 Nederlandse Joden, Sinti en Roma
hun deportatie naar de vernietigingskampen afwachtten,
vormden het nieuwe onderkomen voor Molukkers
die de KNIL hadden gediend in Nederlands Indië.
Toen de Molukkers vertrokken rond 1970,
werd het kamp ontmanteld.
‘Schuldig landschap’
is aan de vergetelheid onttrokken,
maar hoe vertel je het verhaal van uitsluiting en vervolging
als er straks niemand meer van kan getuigen?
En wie wil het nog horen?
‘Wanhoop of valse hoop, het is toch hoop,
in de grootste misère tonen mensen veerkracht en moed,
dat is ook het verhaal van Westerbork.’

live muziek
 
Jonathan Reeder en Ruud van Odenhoven
met muziek van strijdbare componisten

Sandra Rottenberg interviewt

Na afloop een Vrijheidsmaaltijd met de inmiddels traditionele Vrijheidssoep.

* Dit programma is onderdeel van de ‘podcastmiddag’ in het Torpedotheater,
zie voor het hele programma:
https://www.torpedotheater.nl/voorstellingen/agenda/2024/05/5/5-mei-podcastmidda

Zorg dat je erbij bent in het Torpdotheater,

St. Pieterspoortsteeg 33, Amsterdam

Reserveren@torpedotheater.nl
Toegang op 5 mei Bevrijdingsdag is gratis

Filmvertoning De Bezette Stad
4 MEI 2024
11:30 — 17:30
Rijksmuseum
Je ziet mensen van nu die nu hun gang gaan in Amsterdam, terwijl de voice-over vertelt wat er hier gebeurd is.

In 2024 en 2025 vieren we dat de Tweede Wereldoorlog 80 jaar geleden ten einde kwam. Door het hele land staan we erbij stil dat Nederland dankzij de inzet van militairen van de geallieerde landen en met hulp van het verzet werd bevrijd. We herdenken de slachtoffers die daarbij vielen.

Op zaterdag 4 mei draaien we De Bezette Stad in het Auditorium van het Rijksmuseum. Deze 4,5 uur durende documentaire toont straten, grachten, pleinen, gebouwen en steigers waar wreedheid plaatsvond tussen 1933-1945 – maar toont ze zoals ze tegenwoordig zijn, met mensen van die nu hun gang gaan, terwijl op koele wijze de voice-over samenvat wat er op elke specifieke plek is gebeurd.

De documentaire is gemaakt door Steve McQueen en geïnspireerd op het boek ‘Atlas van een Bezette Stad – Amsterdam 1940-1945’ van schrijver Bianca Stigter.

Filmvertoning De Bezette Stad
4 MEI 2024
11:30 — 17:30
Rijksmuseum
Museumstraat 1
Amsterdam
Onderdeel van Bevrijdingspodia & Cultuur
Georganiseerd door
Rijksmuseum
4 MEI 2024
13:30 — 15:15
Centrale Markthal
Voortaan moesten zij hun waar op een aparte plek verkopen in de markthal. Een plek die met prikkeldraad was afgezet.

Enkele jaren voor de oorlog werd de Centrale Markthal aan de Jan van Galenstraat opgericht. Het was een bruisende plek waar Amsterdamse grossiers hun handelswaar verkochten, waaronder veel Joodse marktlieden. Tijdens de oorlog werden hun activiteiten echter beperkt en geïsoleerd door de ‘arisering van de handel’. Op vrijdag 12 juni 1942 werd hen toegang tot de markt ontzegd. Voortaan moesten zij hun waar op een aparte, met prikkeldraad afgezette, plek verkopen in de markthal.

De Joodse marktlieden die de oorlog hadden overleefd, pakten hun werk in de Centrale Markthal weer op. Over de oorlogsjaren werd niet meer gesproken. Max Arian en Simon Italiaander zijn nazaten van de grossiers die destijds op de Centrale Markthal stonden en vertellen hun verhaal. Sandra Rottenberg zal beide heren interviewen.

Om 15.00 uur wordt de gedenksteen ter nagedachtenis aan de omgekomen Joodse marktlieden, die voor restauratie tijdelijk werd weggehaald, teruggeplaatst en onthuld.

Let op: Voor deze lezing wordt u vriendelijk verzocht om om 13.30 uur te verzamelen bij de ingang van het terrein van Food Center Amsterdam. De Centrale Markthal bevindt zich op dit terrein en is alleen bereikbaar met een treintje dat bezoekers om 13.45 uur ophaalt bij de ingang. Zorg er alsjeblieft voor dat u op tijd aanwezig bent. Het is niet toegestaan om vrij op het terrein te lopen. Na de onthulling van het monument vertrekt het treintje weer om 15.15 uur.

 

 

OEKE HOOGENDIJK
internationaal gelauwerde documentairemaker
gefascineerd door Rembrandt,
de internationale kunstwereld
en WOII

Met haar lange en veelvuldig gelauwerde documentaires
over o.a. het Nieuwe Rijkmuseum,
de aankopen van Marten en Oopjen, 
en de Vereniging Rembrandt,
neemt Oeke Hogendijk ons mee
achter de schermen
naar de verzamelaars, specialisten en bestuurders
die we zelf niet snel zullen ontmoeten.
Een kijk in de spannende keuken van de kunsthandel,
waar het grote geld rondgaat.
Zij laat het antwoord op de vraag in het midden:
wat is nationaal erfgoed en wat hebben we er voor over?
Dicht bij huis is het gefilmde portret van haar moeder in haar laatste dagen, over een andere erfenis die zij met mededogen en humor beziet:
de sporen die die de oorlog trok.

live muziek
 
Teun Grondman 
speelt eigen werk
Sandra Rottenberg interviewt
Pieter Klop speelt piano

Zorg dat je erbij bent in het Torpdotheater,

St. Pieterspoortsteeg 33, Amsterdam

Reserveren@torpedotheater.nl
Toegang €12,50

graag contant betalen

Een levendige en actieve middag voor boekhandelaren, programmamakers, educatief medewerkers ter voorbereiding op de Maand van de Geschiedenis.

Met o.a. schrijver van het essay van de Maand van de Geschiedenis Hans Schnitzler.Foto’s Jeunique Mingels

https://nieuweinstitBuilding Herstories op 7 maart in het Nieuwe Instituut te Rotterdam; vlnr programmamaker Setareh Noorani, , kunsthistorica Wies van Moorsel en moderator Sandra Rottenberg. Foto: Floor Besuijenuut.nl/events/building-herstories

Ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag duiken we in de verborgen verhalen van vrouwen in architectuur, planning en design. Discussies, presentaties en filmfragmenten werpen licht op de vitale, maar vaak over het hoofd geziene bijdragen van vrouwen in deze vakgebieden. De avond wordt gemodereerd door Sandra Rottenberg, die onlangs ook de 2Doc podcast Vrouwen die bouwen maakte.

 

foto: Floor van Besuijen: Wies van Moorsel kreeg na 35 jaar een passend antwoord op haar brief uit 1989 die ze samen met Marga Kuperus schreef (vlnr: programmamaker Setareh Noorani, kunsthistorica Wies van Moorsel en moderator Sandra Rottenberg)


Building Herstories brengt onderzoekers, archivarissen en natuurlijk de vrouwen in kwestie samen, die niet eerder vertelde verhalen aan het licht hebben gebracht. Met elkaar bespreken ze de veranderende rollen en houdingen ten opzichte van vrouwen in de architectuurpraktijk toen en nu.

Het Herstories-traject van Collecting Otherwise heeft ervoor gezorgd dat er een andere sensibiliteit is ontstaan voor de rollen en praktijken van vrouwen in architectuur. Hoe heeft dat zijn beslag gekregen op de manier waarop we werken? Hoe zorgen we ervoor dat deze ‘herstories’ ook in de toekomst blijvend worden verzameld voor de Rijkscollectie? En wat kan er nog meer gedaan worden om de bijdragen van vrouwen aan de vormgeving van onze gebouwde omgeving te behouden en te vieren?

We laten onder andere fragmenten zien van interviews die door Lidewij Tummers zijn afgenomen in opdracht van de afdeling Collectie, als onderdeel van het Collecting Otherwise Herstories-traject, gefilmd door Marit Geluk.