Wekenlang stonden de boren te draaien om door de dikke muren van de kluis van De Nederlandsche Bank te komen. Die kluis wordt nu in het ontwerp van Mecanoo de nieuwe toegang van De Nederlandsche Bank.

Een documentaire over de transitie van De Nederlandsche Bank van gesloten bastion naar een publiek toegankelijk gebouw. Wat is de waarde van publieke ruimte?

Het ontwerp van Marinus Duintjer, opgeleverd in 1968, was niet bepaald geliefd onder Amsterdammers. Het gebouw werd ervaren als te groot, te hoog en te modern aan de rand van de oude binnenstad. Het was bovendien afgesloten met hekken, rotsblokken en steeds meer bewaking. Hier lagen in een enorme kluis de goudvoorraad, het papiergeld en waardepapieren die de Nederlandse economie gaande houden.

Een scheiding van functies maakt het mogelijk het gebouw weer te openen voor het publiek. Waar ooit het glazen Paleis voor Volksvlijt stond wil Francine Houben met Mecanoo Architecten een voor iedereen toegankelijk paleis voor het volk terugbrengen, midden in een park en met een publiek toegankelijke steiger aan het water van de Singelgracht. Sandra Rottenberg mocht alvast een kijkje nemen en sprak met onder anderen: Klaas Knot, Francine Houben, Maaike van Leuken en Hermano van Velzen, de dakloze dichter van Amsterdam.

Muziek: Teun Grondman (piano) en Derek Lugtenberg (gitaar). Techniek: Berry Kamer.https://www.mecanoo.nl/News/ID/686/Radio-Mecanoo-De-transformatie-van-De-Nederlandsche-Bank

of luister op Spotify:https://open.spotify.com/episode/0LDMcDPxnjDN3bHnjozDKo?si=b5dcea7771b74204

Welkom bij Radio Mecanoo, een serie podcasts waarin programmamaker Sandra Rottenberg de maatschappelijke impact van architectonisch ontwerp onder de loep neemt. Kan architectuur bijdragen aan het oplossen van hedendaagse maatschappelijke vraagstukken? Hoe kom je tot een inclusieve stedelijke ontwikkeling? Hoe draag je bij aan de fysieke en mentale gezondheid van bewoners? Wat betekent duurzaamheid?

In aflevering #2 van Radio Mecanoo spreekt Sandra Rottenberg met Arne Lijbers en Emma van der Staaij van Mecanoo over de High Intensive Care Kliniek van GGZ Noord-Holland Noord.

Hoe ontwerp je een omgeving die bijdraagt aan mentaal herstel na een crisis? Hoe bied je geborgenheid voor de tijdelijke bewoners van een psychiatrische kliniek en creëer je tegelijk overzicht en veiligheid voor de zorgmedewerkers?

Luister naar Radio Mecanoo over het HIC Heiloo en Redesigning Psychiatry https://www.mecanoo.nl/News/ID/682/Radio-Mecanoo-HIC-Heiloo-en-Redesigning-Psychiatry

Ook te beluisteren op Spotify: https://open.spotify.com/episode/6TIJay5yrdGUJ5bYeJwvmL?si=1337ca3ebde442cf

Hoera! Radio Mecanoo is online. Luister naar de eerste aflevering: Francine Houben over haar missie:

Wat kan architectuur betekenen om een rechtvaardiger wereld te creëren?Luister hier naar de opname van deze intieme en bijzondere avond

People, Place, Purpose and Poetry
is het adagium van Francine Houben.
Zij is oprichter en creatief directeur van Mecanoo architecten
dat sinds de oprichting in 1984 is uitgegroeid tot een groot internationaal opererend bureau.

Alle disciplines (dus ook interieur, landschap en stedenbouw)
zijn er vertegenwoordigd,
want een woongebouw, een theater, een museum, een park of een station staat nooit op zichzelf in de visie van Mecanoo.
De bibliotheek-fluisteraar wordt zij wel genoemd. Het liefst brengt zij mensen samen aan lange tafels in een ruimte waar het goed toeven is, toegankelijk voor iedereen, of dat nou in Nederland is, de VS of Taiwan.
Hoe kijkt deze veelvuldig gelauwerde architect naar de toekomst?
Kan je de wereld beter maken met een goed ontwerp?
Hoe pakt Houben dat aan en met wie werkt ze samen?

live muziek van

 Teun Grondman
met eigen nummers

Luister hier naar de podcast Vrouwen die Bouwen

Er is iets raars aan de hand. De afgelopen eeuw lijken er nauwelijks vrouwelijke architecten actief te zijn geweest. Van de 700 archieven in de Rijkscollectie voor Architectuur en Stedenbouw zijn er slechts 30 van vrouwen. Hoe kan dat? In de DOCS-aflevering Vrouwen die bouwen gaat Sandra Rottenberg op zoek naar de verloren geraakte architectes en hun bouwkundig werk.

In de jaren ’80 timmerden vrouwen aan de weg met onderzoek, publicaties, tentoonstellingen en de oprichting van het netwerk Vrouwen Bouwen Wonen. Aan de TU Delft studeerden inmiddels net zo veel meisjes als jongens af als bouwkundig ingenieur. Na die tweede ‘feministische golf’ werd het stil: de emancipatie van de vrouw werd als ‘voltooid’ verklaard. Er was geen minister of staatsecretaris meer om emancipatiebeleid te ontwikkelen, vrouwenorganisaties werden ontbonden en afdelingen Vrouwenstudies aan universiteiten opgeheven.

Vrouwen van verschillende generaties spannen zich nu in om de vergeten architectes weer in het licht te brengen. Jonge bouwkundig ingenieurs zoeken naar hun voorgangsters, en het Nieuwe Instituut, verantwoordelijk voor de Rijkscollectie voor Architectuur en Stedenbouw, zet zich in onder de noemer Collecting otherwise. Recente publicaties werpen een nieuw licht op de architectes van een eeuw geleden en belichten de feministische perspectieven van hedendaagse vakvrouwen, van Jakoba Mulder tot Luzia Hartsuyker en van Margaret Staal-Kropholler tot Timmie Thio.

Credits

Een audiodocumentaire van Sandra Rottenberg. Met Chazia Mourali als de middeleeuwse schrijfster Christine de Pisan. Mixage: Berry Kamer.Productie: Marleen Nieuwenhuijse. Eindredactie: Remy van den Brand.

DOCS is de documentaire podcast van de publieke omroep onder eindredactie van NTR en VPRO.
Presentatie: Mina Etemad.

luister naar de podcast

Hoe schrijf je je eigen geschiedenis?

Sandra Rottenberg interviewt
Servaas Tullemans toont
nieuwe en historische foto’s
Maria Kraaijkamp zingt
Pieter Klop speelt piano

Met als speciale gasten:

Henny Elout
voormalig politiechef van Bureau Lijnbaansgracht
en
oud bewoners van De Grote Wetering

Programmamaker Sandra Rottenberg besloot samen met
fotograaf Servaas Tullemans een portret te maken
van het karakteristieke pand aan de Weteringschans in Amsterdam,
recht tegenover het Rijksmuseum. Ze woonden daar met 35 jongeren van februari 1978 tot 2 december 1980, toen het pand met een overmacht aan politie en leger werd ontruimd en daarna gesloopt. Hoe kijken zij en hun vroegere medebewoners terug op die tijd?
De verhalen markeren een periode waarin de Amsterdamse kraakbeweging floreerde en een alternatieve beweging zich rap ontwikkelde. De lokale autoriteiten wisten er slecht raad mee. Speculatie en woningnood, de geschiedenis lijkt zich te herhalen.

Het is 25 februari 1978, de Tweede nationale kraakdag. Een paar durfals klimmen een groot leegstaand gebouw in. De politie wordt gebeld om te melden dat het pand is gekraakt. De actie is bedoeld als protest, er worden die dag door heel Nederland leegstaande gebouwen bezet. Want overal staan kantoorgebouwen en huizen leeg, terwijl betaalbare woonruimte nauwelijks voorhanden is. Speculatie en woningnood… we zijn weer terug bij af, lijkt het nu, 45 jaar later.

luister hier naar de podcast

De actievoerders besluiten het pand niet meer te verlaten waarna een bont gezelschap van studenten, werkende jongeren, kunstenaars en gelukszoekers uit binnen- en buitenland een onderkomen vindt in De Grote Wetering. Het karakteristieke pand gelegen aan de Weteringschans 81 tot en met 89, is gebouwd door de zoon van architect Pierre Cuypers van het Rijksmuseum, recht aan de overkant. De krakers steken de handen uit de mouwen om het gehavende pand bewoonbaar te maken. Van avontuur naar struktuur, schrijven ze daar zelf over in het boekje De Grote Wetering tot ’t Verleden dat ze in november 1980 uitgeven. Na bijna 3 jaar actievoeren en procederen, krijgt eigenaar Gerard W. Bakker voor elkaar dat het pand wordt ontruimd zodat hij over kan gaan op sloop en nieuwbouw voor kantoren en luxe appartementen.

Die ontruiming op 2 december 1980 staat veel (wat oudere) Amsterdammers nog in het geheugen gegrift. De tank die het pand binnenreed, de Sinterklaas op het dak, het publieke grote ongenoegen over de inzet van zoveel geweld tegen ‘Amsterdamse kinderen’, die overigens flink van zich afbeten.

Wat heeft de tijd in dat grote pand aan de Weteringschans de toenmalige bewoners gebracht? Hoe kijken ze erop terug? Na de plotselinge dood van twee van de oude makkers uit de Grote Wetering in 2020 en 2022 bleek dat de voormalige huisgenoten geenszins van elkaar waren vervreemd. Programmamaker Sandra Rottenberg besloot samen met fotograaf Servaas Tullemans een portret te maken van het kraakpand aan de hand van de herinneringen van de toenmalige bewoners en andere betrokkenen zoals Radio 4 presentator Hans van den Boom (toen Radio Stad Amsterdam) en historicus Geert Mak (toen voor de Groene Amsterdammer). De verhalen markeren een periode waarin de Amsterdamse kraakbeweging floreerde en een alternatieve beweging zich rap ontwikkelde waar de lokale autoriteiten slecht raad mee wisten.
 

Dat is wel echt leuk: de twee audiodocumentaires die ik deze winter maakte zijn opgenomen in de zomerprogrammering van het radioprogramma OVT op Radio 1. Dus radioliefhebbers; op 17 juli en 7 augustus of als uitzending gemist via deze link:

https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/fragmenten/het-spoor-terug/2022.html

De twee podcast zijn iets ingekort.

Collage van de foto's van de mannen die werden opgepakt op 22 en 23 februari 1941

opname op locatie in Kampen

Weg met de ordners, de fax en de telefoon: De zorg digitaliseert. Maar wat betekent dat voor het uitwisselen van gegevens tussen zorgprofessionals en cliënten én tussen zorgprofessionals onderling? In een vijfdelige podcastserie spreken we betrokkenen uit de wereld van de gehandicaptenzorg, de thuiszorg en de ouderenzorg over een kleine revolutie in de informatieoverdracht. Weg met de ordners, de fax en de telefoon. Maar hoe dan? Dat hoor je in de podcast InZicht.

https://www.actiz.nl/lancering-podcast-inzicht-van-overtypen-naar-het-elektronisch-uitwisselen-van-gegevens

10 juni: De laatste opname van de  vijfdelige podcastserie #InZicht over digitale informatie-overdracht in de ouderen-, gehandicapten- en thuiszorg, in opdracht van #Actiz. Deze keer op locatie bij IJsselheem in Kampen, met dank aan studio #Earforce.

Collage van de foto's van de mannen die werden opgepakt op 22 en 23 februari 1941

https://www.2doc.nl/nagekomenverhalen

Het is best lastig om je voor te stellen dat een gebeurtenis van tachtig jaar geleden nog veel emoties op kan roepen. De razzia’s van 22 en 23 februari 1941, vormen zo’n gebeurtenis. Vierhonderd jonge mannen werden toen met bruut geweld opgepakt in de Amsterdamse Jodenbuurt.

Van deze razzia’s hebben veel mensen wel eens gehoord: ze veroorzaakten een golf van ontzetting en verontwaardiging en vormden de aanleiding voor de Februaristaking, een groot en moedig protest tegen de vervolging van de joodse bevolking door de Duitse bezetters. Historica Wally de Lang vroeg zich af: wie waren die mannen die toen zijn opgepakt en van wie slechts een handvol de nazi-terreur overleefde? Dankzij haar intensieve speurtocht heeft zij de levens van deze mannen en hun familie kunnen reconstrueren. Maar ze heeft ook ontdekt wat een gruwelijk einde hen wachtte. Ze schreef er een boek over en stelde een tentoonstelling samen.

De tentoonstelling in de monumentale hal van Stadsarchief Amsterdam kon vorig jaar helaas maar een paar weken open voor het publiek in verband met de heersende corona.

Ondertussen meldden zich talloze nabestaanden met nieuwe foto’s, documenten, brieven en verhalen. In de paar weken dat de tentoonstelling vorig jaar voor kleine groepen bezoekers toegankelijk was, hebben Wally de Lang en programmamaakster Sandra Rottenberg kinderen, kleinkinderen, neven en nichten van de opgepakte mannen in Stadsarchief Amsterdam ontvangen om hun persoonlijke verhalen op te nemen. In deze audiodocumentaire zijn een aantal van die geschiedenissen opgenomen, aangevuld met uniek bronnenmateriaal. De documentaire is te beluisteren vanaf 9 februari 2022 via https://www.2doc.nl/nagekomenverhalenen alle podcastkanalen.

De tentoonstelling in Stadsarchief Amsterdam is opnieuw te zien van 18 februari tot en met 8 mei 2022. Ik maakte bij de tentoonstelling ook een audiotour waarin nog meer verhalen te horen zijn.

Nagekomen verhalen
Samenstelling: Sandra Rottenberg

Research: Wally de Lang

Eindredactie: Anton de Goede

Techniek: Berry Kamer

Met dank aan en alle nabestaanden die een bijdrage leverden en Wolfgang Schreiber, Thieme Hennis en Jip Nelissen voor het lenen van hun stemmen; Stefanie van Odenhoven en collega’s van Stadsarchief Amsterdam . Dit project werd mede mogelijk gemaakt door het Steunfonds Freelance Journalisten.

Begin 2021 verscheen bij Uitgeverij Atlas Contact het boek De razzia’s van 22 en 23 februari 1941. Het lot van 389 Joodse mannen van Wally de Lang.

Voor meer informatie over de tentoonstelling, zie de website van Stadsarchief Amsterdam https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/agenda/razzia-22-23-februari-1941-0/

en de themasite: https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/themasites/razzia/  met alle biografieën van de betreffende mannen.