luister naar de podcast

Hoe schrijf je je eigen geschiedenis?

Sandra Rottenberg interviewt
Servaas Tullemans toont
nieuwe en historische foto’s
Maria Kraaijkamp zingt
Pieter Klop speelt piano

Met als speciale gasten:

Henny Elout
voormalig politiechef van Bureau Lijnbaansgracht
en
oud bewoners van De Grote Wetering

Programmamaker Sandra Rottenberg besloot samen met
fotograaf Servaas Tullemans een portret te maken
van het karakteristieke pand aan de Weteringschans in Amsterdam,
recht tegenover het Rijksmuseum. Ze woonden daar met 35 jongeren van februari 1978 tot 2 december 1980, toen het pand met een overmacht aan politie en leger werd ontruimd en daarna gesloopt. Hoe kijken zij en hun vroegere medebewoners terug op die tijd?
De verhalen markeren een periode waarin de Amsterdamse kraakbeweging floreerde en een alternatieve beweging zich rap ontwikkelde. De lokale autoriteiten wisten er slecht raad mee. Speculatie en woningnood, de geschiedenis lijkt zich te herhalen.

Het is 25 februari 1978, de Tweede nationale kraakdag. Een paar durfals klimmen een groot leegstaand gebouw in. De politie wordt gebeld om te melden dat het pand is gekraakt. De actie is bedoeld als protest, er worden die dag door heel Nederland leegstaande gebouwen bezet. Want overal staan kantoorgebouwen en huizen leeg, terwijl betaalbare woonruimte nauwelijks voorhanden is. Speculatie en woningnood… we zijn weer terug bij af, lijkt het nu, 45 jaar later.

luister hier naar de podcast

De actievoerders besluiten het pand niet meer te verlaten waarna een bont gezelschap van studenten, werkende jongeren, kunstenaars en gelukszoekers uit binnen- en buitenland een onderkomen vindt in De Grote Wetering. Het karakteristieke pand gelegen aan de Weteringschans 81 tot en met 89, is gebouwd door de zoon van architect Pierre Cuypers van het Rijksmuseum, recht aan de overkant. De krakers steken de handen uit de mouwen om het gehavende pand bewoonbaar te maken. Van avontuur naar struktuur, schrijven ze daar zelf over in het boekje De Grote Wetering tot ’t Verleden dat ze in november 1980 uitgeven. Na bijna 3 jaar actievoeren en procederen, krijgt eigenaar Gerard W. Bakker voor elkaar dat het pand wordt ontruimd zodat hij over kan gaan op sloop en nieuwbouw voor kantoren en luxe appartementen.

Die ontruiming op 2 december 1980 staat veel (wat oudere) Amsterdammers nog in het geheugen gegrift. De tank die het pand binnenreed, de Sinterklaas op het dak, het publieke grote ongenoegen over de inzet van zoveel geweld tegen ‘Amsterdamse kinderen’, die overigens flink van zich afbeten.

Wat heeft de tijd in dat grote pand aan de Weteringschans de toenmalige bewoners gebracht? Hoe kijken ze erop terug? Na de plotselinge dood van twee van de oude makkers uit de Grote Wetering in 2020 en 2022 bleek dat de voormalige huisgenoten geenszins van elkaar waren vervreemd. Programmamaker Sandra Rottenberg besloot samen met fotograaf Servaas Tullemans een portret te maken van het kraakpand aan de hand van de herinneringen van de toenmalige bewoners en andere betrokkenen zoals Radio 4 presentator Hans van den Boom (toen Radio Stad Amsterdam) en historicus Geert Mak (toen voor de Groene Amsterdammer). De verhalen markeren een periode waarin de Amsterdamse kraakbeweging floreerde en een alternatieve beweging zich rap ontwikkelde waar de lokale autoriteiten slecht raad mee wisten.   

opname op locatie in Kampen

Weg met de ordners, de fax en de telefoon: De zorg digitaliseert. Maar wat betekent dat voor het uitwisselen van gegevens tussen zorgprofessionals en cliënten én tussen zorgprofessionals onderling? In een vijfdelige podcastserie spreken we betrokkenen uit de wereld van de gehandicaptenzorg, de thuiszorg en de ouderenzorg over een kleine revolutie in de informatieoverdracht. Weg met de ordners, de fax en de telefoon. Maar hoe dan? Dat hoor je in de podcast InZicht.

https://www.actiz.nl/lancering-podcast-inzicht-van-overtypen-naar-het-elektronisch-uitwisselen-van-gegevens

10 juni: De laatste opname van de  vijfdelige podcastserie #InZicht over digitale informatie-overdracht in de ouderen-, gehandicapten- en thuiszorg, in opdracht van #Actiz. Deze keer op locatie bij IJsselheem in Kampen, met dank aan studio #Earforce.

Dat is wel echt leuk: de twee audiodocumentaires die ik deze winter maakte zijn opgenomen in de zomerprogrammering van het radioprogramma OVT op Radio 1. Dus radioliefhebbers; op 17 juli en 7 augustus of als uitzending gemist via deze link:

https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/fragmenten/het-spoor-terug/2022.html

De twee podcast zijn iets ingekort. Collage van de foto's van de mannen die werden opgepakt op 22 en 23 februari 1941

Daar is ie dan! De publicatie Dynamisch Balanceren, over de toekomst van publiek leiderschap. Met als uitgangspunt dat het onmenselijk is om te verlangen dat een individu altijd en overal de perfecte leider is. En ons daarbij altijd afvragen welk leiderschap is passen op dit specifieke moment, in deze specifieke context en ondersteunend aan welke specifieke doelstelling? (https://ap.lc/PExe0)

Met oa. Heleen Lansink-Marissen over haar omgaan met haar onafhankelijke positie en het effectief zijn als leider: “Ik heb geen dubbele agenda, er staat niemand achter mij die mij betaalt om dit te doen, ik ben absoluut onafhankelijk.

En wethouder Liesbeth Grijsen. “Ik ben heel blij dat ik deze functie een aantal jaren mag vervullen. Maar ik realiseer me heel goed: als de wethoudersfunctie weg is blijft de mens over, dan ben ik weer gewoon Liesbeth.”

En ook: Martijn Dadema Hans Vroomen Anne Van den Hoek hoek Nikol Hopman Arjan Kampman Ron König

Dit is de link naar de driedelige podcast-serie:
What do you want to do ?

New mail

Collage van de foto's van de mannen die werden opgepakt op 22 en 23 februari 1941https://www.2doc.nl/nagekomenverhalen

Het is best lastig om je voor te stellen dat een gebeurtenis van tachtig jaar geleden nog veel emoties op kan roepen. De razzia’s van 22 en 23 februari 1941, vormen zo’n gebeurtenis. Vierhonderd jonge mannen werden toen met bruut geweld opgepakt in de Amsterdamse Jodenbuurt.

Van deze razzia’s hebben veel mensen wel eens gehoord: ze veroorzaakten een golf van ontzetting en verontwaardiging en vormden de aanleiding voor de Februaristaking, een groot en moedig protest tegen de vervolging van de joodse bevolking door de Duitse bezetters. Historica Wally de Lang vroeg zich af: wie waren die mannen die toen zijn opgepakt en van wie slechts een handvol de nazi-terreur overleefde? Dankzij haar intensieve speurtocht heeft zij de levens van deze mannen en hun familie kunnen reconstrueren. Maar ze heeft ook ontdekt wat een gruwelijk einde hen wachtte. Ze schreef er een boek over en stelde een tentoonstelling samen.

De tentoonstelling in de monumentale hal van Stadsarchief Amsterdam kon vorig jaar helaas maar een paar weken open voor het publiek in verband met de heersende corona.

Ondertussen meldden zich talloze nabestaanden met nieuwe foto’s, documenten, brieven en verhalen. In de paar weken dat de tentoonstelling vorig jaar voor kleine groepen bezoekers toegankelijk was, hebben Wally de Lang en programmamaakster Sandra Rottenberg kinderen, kleinkinderen, neven en nichten van de opgepakte mannen in Stadsarchief Amsterdam ontvangen om hun persoonlijke verhalen op te nemen. In deze audiodocumentaire zijn een aantal van die geschiedenissen opgenomen, aangevuld met uniek bronnenmateriaal. De documentaire is te beluisteren vanaf 9 februari 2022 via https://www.2doc.nl/nagekomenverhalenen alle podcastkanalen.

De tentoonstelling in Stadsarchief Amsterdam is opnieuw te zien van 18 februari tot en met 8 mei 2022. Ik maakte bij de tentoonstelling ook een audiotour waarin nog meer verhalen te horen zijn.

Nagekomen verhalen
Samenstelling: Sandra Rottenberg

Research: Wally de Lang

Eindredactie: Anton de Goede

Techniek: Berry Kamer

Met dank aan en alle nabestaanden die een bijdrage leverden en Wolfgang Schreiber, Thieme Hennis en Jip Nelissen voor het lenen van hun stemmen; Stefanie van Odenhoven en collega’s van Stadsarchief Amsterdam . Dit project werd mede mogelijk gemaakt door het Steunfonds Freelance Journalisten.

Begin 2021 verscheen bij Uitgeverij Atlas Contact het boek De razzia’s van 22 en 23 februari 1941. Het lot van 389 Joodse mannen van Wally de Lang.

Voor meer informatie over de tentoonstelling, zie de website van Stadsarchief Amsterdam https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/agenda/razzia-22-23-februari-1941-0/

en de themasite: https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/themasites/razzia/  met alle biografieën van de betreffende mannen.

Nieuw Publiek Leiderschap, een podcastserie in drie delen voor het Trendbureau Overijssel

In deze tweede serie van deze podcast maken we kennis  met acht jonge volksvertegenwoordigers uit Overijssel. Hoe zien deze jonge  ‘Wilde Eenden’ uit Overijssel zichzelf als leider? Waarom doen ze wat ze doen? Hoe pakken ze dat aan en wat willen ze bereiken? En voor wie?

De podcast van het Trendbureau is rechtstreeks op de website van Trendbureau Overijssel te beluisteren, maar ook te vinden op Spotify of via You Tube

https://open.spotify.com/episode/0Y2fbOWayyPHfgtbAhrSW8?si=8KLVsNngTmGAzyKKEf1pGg&nd=1

Second Writers’ Conference at Alabama A&M College, Normal, Alabama, 1966

Second Writers’ Conference at Alabama A&M College, Normal, Alabama, 1966, bron JHM

Audiodocumentaire voor NTR DOCS, vanaf 15 december 2021 ONLINE via alle podcast-kanalen of  via deze link: Ik zag hoe zwart ik was

Rosey Pool (1905-1971) groeide op in vooroorlogs Amsterdam als dochter van een joodse socialistische en seculiere sigarenboer. Ze had een mooie stem, schreef poëzie en maakte als jonge vrouw furore als voordrachtkunstenares.

Haar leven raakte aan alle grote gebeurtenissen in de 20e eeuw. Ze verkeerde in radicaal-linkse kringen in de jaren ’30 in Berlijn, maakte daar de omslag naar het nazisme mee en ontdekte dat ze lesbisch was. Ze nam deel aan het joodse verzet tegen de nazi’s in bezet Amsterdam, slaagde erin zowel uit de trein naar Auschwitz als uit Westerbork te ontsnappen.

Na de oorlog, als enige overlevende van haar gezin, vereenzelvigde ze zich met Afro-Amerikaanse dichters. Ze schiep zichzelf een nieuwe familie van zwarte schrijvers en bracht verschillende bloemlezingen met door haar vertaalde gedichten uit, die in Nederland in de jaren ’50 en ’60 veel succes hadden; een Ooievaarspocket met een oplage van 10.000 exemplaren was in een mum van tijd uitverkocht. Ze woonde met haar vriendin Isa Isenburg in London waar haar flat uitgroeide tot een salon voor zwarte schrijvers. Haar huis werd een vrijplaats voor in Engeland vervolgde homoseksuelen.

Pool schreef voor kranten en tijdschriften, werkte voor de radio en maakte actief de begintijd van de Nederlandse en Britse televisie mee. Ze had een tomeloze energie en was niet wars van stunts om de onderdrukking van Afro-Amerikanen onder de aandacht te brengen. Ze gaf les aan zwarte studenten in het zuiden van de VS en onderhield intensieve correspondenties met iedereen die ertoe deed, van hartsvriend en dichter Langston Hughes tot Léopold Senghor, de eerste president van Senegal. In 1961 en 1966 was ze als enige witte vrouw betrokken bij de grote festivals in Nigeria en Senegal waar kunstenaars, dichters en schrijvers uit de Verenigde Staten en Afrika elkaar ontmoetten.

Alles hield Rosey bij in plakboeken, zo regisseerde ze het verhaal van haar leven. Want ze was ook goed in mystificaties en geheimen. Na haar dood in 1971 leek ze vergeten en verdwenen: ze werd ingehaald door de radicale zwarte emancipatiebeweging van de jaren ’60.

Sandra Rottenberg maakte een audiodocumentaire geïnspireerd op het proefschrift van Lonneke Geerlings over Rosey Pool: Survivor, Agitator. Rosey E. Pool and the Transatlantic Century’ , VU 2020.

Samenstelling: Sandra Rottenberg, met dank aan Lonneke Geerlings, Rudi Wesselius, Susan Legêne, Dini Bangma en het archief van de Universiteit van Sussex in Brighton en de IHLIA-collectie van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. De gedichten en brieffragmenten werden gelezen door Bertien Minco en Rudy Lion Sjin Tjoe.

Techniek: Berry Kamer. Eindredactie Anton de Goede.

De biografie van Rosey Pool komt volgend jaar uit bij Uitgeverij AtlasContact.

Abraham en Theophile Ptasznik

Abraham en Theophile Ptasznik waren tegen de tachtig toen ze, alleen achtergebleven in Amsterdam, gedwongen werden te verhuizen naar het Merwedeplein 17. Vanaf dat adres zijn ze een paar maanden later gedeporteerd.

Toen Hella en Sandra Rottenberg, achterkleindochters van de Ptaszniks, onderzoek deden voor hun boek De sigarenfabriek van Isay Rottenberg stuitten ze op brieven uit de oorlog. Uit de brieven komen hun overgrootouders tevoorschijn als mensen die ondanks alles de moed niet opgaven, hun humor behielden en vast van plan waren de oorlog te overleven.

Klik hier om de podcast te beluisteren.

In 1899 verhuist Abraham Ptasznik met zijn vrouw Temerl Bienenstock en hun vijf kinderen uit Polen naar Amsterdam om er met zijn broer David een firma in de machinale productie van sigarettenhulzen en –mondstukken te beginnen. De zaken gaan goed. De Ptaszniks spreken Nederlands, verhollandsen hun voornamen en vernoemen hun jongste dochter naar Koningin Wilhelmina. Eind 1942 worden Abraham en Theophile door de nazi’s gedwongen hun huis in de Hacquartstraat te verlaten en hun intrek te nemen op Merwedeplein 17. Het is hun laatste woonadres, begin 1943 volgt hun deportatie naar Sobibor.
Achterkleindochters Hella en Sandra Rottenberg, auteurs van het veelgeprezen boek over hun grootvader De sigarenfabriek van Isay Rottenberg, vertellen over het leven van de familie Ptasznik aan de hand van onlangs gevonden oorlogscorrespondentie.

Deze podcast is gemaakt in het kader van Open Joodse Huizen 2020 

foto Opa en Oma Ptasznik, Hacquartstraat 23

What do you want to do ?

New mail

What do you want to do ?

New mail

Het oplossen van grote maatschappelijke kwesties vraagt om nieuw publiek leiderschap. Hoe zien formele en informele leiders in Overijssel hun rol? In opdracht van het Trendbureau Overijssel voelt Sandra Rottenberg twee burgemeesters, twee wethouders, vijf informele leiders en een bestuurskundige aan de tand over de theorie maar vooral de praktijk van ‘nieuw publiek leiderschap’.

AFLEVERING 1
In deze aflevering: Een echte leider. Van sterke (wo)man tot netwerk. De theorie en vooral de praktijk. Hoe zien zij zichzelf als leider?

Luister aflevering 1 hier

AFLEVERING 2
In deze aflevering: Hoe word je een leider? Kun je het leren? Sandra Rottenberg spreekt twee wethouders, twee ‘informele’ leiders en een burgemeester. Wat hebben zij al doende geleerd?

AFLEVERING 3
In deze aflevering: Wordt er meer aangestuurd op resultaten of is vooral de relatie van belang? In deze aflevering: de stijl van de leider.

Luister aflevering 3 hier