Het was weer heel speciaal om in Duitsland over Isay Rottenbergs Zigarrenfabrik te vertellen: telkens waren er ook nog mensen speciaal uit Döbeln gekomen; mooie vragen, vooral in Dresden na de lezing in de prachtige Damascus Zimmer van het Japanisch Palais ontstond een heel indringend gesprek over het ‘zwijgen’ en verdringing van oorlogsmisdaden. Maar eerst waren we in Leipzig en Chemnitz. Wat een bijzondere mensen hebben we ontmoet!
Promo nr 1 Isay Rottenbergs Zigarrenfabrik
Promo nr 2 Isay Rottenbergs Zigarrenfabrik
Promo nr 3 Isay Rottenbergs Zigarrenfabrik
Met dank aan Vanessa Ismaeli die voor ons de filmpjes opnam en monteerde!
Dankzij de geweldige organisatie van onze vrienden van de Arbeidsgruppe Geschichte van het Treibhaus in Döbeln, Conny, Judith en Sophie, was de boekpresentatie op de avond 8 november in de Stadsbibliotheek van Döbeln een doorslaand succes: er kwamen maar liefst 135 mensen …. die pasten niet eens in de zaal, dus ook in de belendende zaal zaten mensen… het was geweldig en emotioneel…
Op 8 november overhandigden we het eerste exemplaar van de Duitse vertaling van ons boek aan de Rector van het Lessing Gymnasium, Herr Höme. De 80 aanwezige leerlingen luisterden heel geconcentreerd en stelden ook nog mooie vragen… Onze vertaalster Christina Siever, met wie we zo goed samen hebben gewerkt om een Duitse uitgever te vinden, was mee met ons en las enkele passages uit het boek.
Journaliste Bettina Baltchev interviewde Hella en mij voor MDR Radio ter ere van het verschijnen van de Duitse vertaling van ons boek
Duitse conversatieles van Wolfgang Schreiber!
https://www.mdr.de/kultur/podcast/diskurs/diskrus-isay-rottenburg-zigarrenfabrik-doebeln-100.html
Op 3 mei 2022 vond de internationale boekpresentatie plaats van de Canadese uitgave van The Cigar Factory of Isay Rottenberg met onze literair agent en verre neef Michael Levine, verre neef Robert Rotenberg (die het nawoord schreef bij de vertaling) en onze vertaler Jonathan Reeder. De Canadese schrijfster Anna Porter leidde het gesprek.
Het hele beuren is te zien via deze link: book
The Cigar Factory of Isay Rottenberg komt per 1 januari uit in Canada! Hoera nu wordt het boek bereikbaar voor de hele Engelstalige wereld. Michael Ignatieff schreef een prachtige aanbeveling en dat doet hij echt alleen maar als hij een boek van kaft-tot-kaft gelezen heeft en het de moeite waard vindt, vertelde hij me bij een ontmoeting in De Balie op 21 november 2021. Hij was daar voor de presentatie van zijn nieuwe boek Troost (On consolation). Met dank aan onze literair agent en verre neef Michael Levine. Zie ook al die andere prachtige blurbs!
For all English readers: our book is finally available in English! Order it now in The Netherlands at Athenaeum Bookshop
or in Canada at The Wilfried Laurier University Press
The Hidden History of a Jewish Entrepreneur in Nazi Germany
Description
In 1932, Isay Rottenberg, a Jewish paper merchant, bought a cigar factory in Germany: Deutsche Zigarren-Werke. When his competitors, supported by Nazi authorities, tried to shut it down, the headstrong entrepreneur refused to give up the fight.
Isay Rottenberg was born into a large Jewish family in Russian Poland in 1889 and grew up in Lodz. He left for Berlin at the age of eighteen to escape military service, moving again in 1917 to Amsterdam on the occasion of his marriage. In 1932 he moved to Germany to take over a bankrupt cigar factory. With newfangled American technology, it was the most modern at the time. The energetic and ambitious Rottenberg was certain he could bring it back to life, and with newly hired staff of 670 workers, the cigar factory was soon back in business.
Six months later, Hitler came to power and the Nazi government forbade the use of machines in the cigar industry so that traditional hand-rollers could be re-employed. That was when the real struggle began. More than six hundred qualified machine workers and engineers would lose their jobs if the factory had to close down. Supported by the local authorities he managed to keep the factory going, but in 1935 he was imprisoned following accusations of fraud. The factory was expropriated by the Deutsche Bank. When he was released six months later thanks to the efforts of the Dutch consul, he brought a lawsuit of his own. His fight for rehabilitation and restitution of his property would continue until Kristallnacht in 1938.
The Cigar Factory of Isay Rottenberg is written by two of Rottenberg’s granddaughters, who knew little of their grandfather’s past growing up in Amsterdam until a call for claims for stolen or confiscated property started them on a journey of discovery. It includes a foreword by Robert Rotenberg, criminal defense lawyer and author of bestselling legal thrillers.
Het boek verscheen op 1 november 2017, we wonnen er in 2018 bijna de Libris Geschiedenisprijs mee. Een vijfde druk zag het licht. Nu is het boek vertaald in het Engels en we hopen op een Canadese uitgave in 2021 bij de Sir Wilfrid Laurier University Press . Bestel het boek bij je lokale boekhandel!
Een fascinerende speurtocht en aangrijpende familiegeschiedenis
De sigarenfabriek van Isay Rottenberg
De verborgen geschiedenis van een joodse Amsterdammer in nazi-Duitsland
Hella Rottenberg en Sandra Rottenberg Niemand, noch hun grootvader, noch hun vaders, had hun er ooit iets over verteld. Tot een oproep over geroofd joods bezit Hella en Sandra Rottenberg op het spoor brengt van de sigarenfabriek die hun grootvader in 1932 overnam in het stadje Döbeln bij Dresden. Niet zomaar een fabriek, maar de modernste van Duitsland, waartegen de concurrenten fel campagne voeren. In Duitse archieven vinden ze een schat aan documenten, waarin op de voet te volgen is hoe de joods-Nederlandse ondernemer Isay Rottenberg onverschrokken strijd levert om zijn bedrijf in nazi-Duitsland te behouden.Waarom stapte hij in dit avontuur? En waarom bleef hij toen Hitler een half jaar later aan de macht kwam? Een even aangrijpend als boeiend verslag van een speurtocht: geschiedenis en familieverhaal in één.
‘Wat een man … wat een verhaal …wat een tijd … verleden tijd? Of valt daar ook nu iets van te leren? Ademloos leesvoer.’ – Job Cohen
‘Een meeslepend verhaal, vol inkijkjes in de vooroorlogse machtsuitoefening door de nazi’s.’ –Jolande Withuis
Hella Rottenberg (1955) is journaliste en schrijfster. Ze is medeoprichtster van het digitale kennisplatform RaamopRusland.nl.
Sandra Rottenberg (1960) werkt als zelfstandig programmamaker voor culturele, politieke en wetenschappelijke organisaties, voor radio en televisie.
Over het verhaal van hun grootvader maakten ze voor VPRO de radiodocumentaire
Niet bang te krijgen.
Paperback | 288 blz. | isbn 978 90 450 3102 6 | €21,99 |ook verkrijgbaar als E-book en als luisterboek!
Libris Geschiedenisprijs: JURY RAPPORT KARIN VAN DEN BORN – Eindredacteur NTR
Hella en Sandra Rottenberg zijn in hun eigen familie gestuit op een fascinerend verhaal.
Grootvader Isay Rottenberg, in de jaren 20 zakenman in Amsterdam, neemt in 1932 een sigarenfabriek in Duitsland over. Wat dan nog? Kun je denken. Maar hij is Joods en begeeft zich dus in het hol van de leeuw.
In het boek steken Sandra en Hella hun verbazing over deze onderneming niet onder stoelen of banken. En terecht, het lijkt een krankzinnig, bijna suïcidaal avontuur.
Verwondering, willen weten hoe het zit, is de motor die het boek krachtig voortdrijft.
Als ware detectives halen de auteurs een indrukwekkende hoeveelheid documentatie boven water. Daaruit blijkt dat opa Rottenberg vrijwel vanaf het begin is tegengewerkt. Eerst nog via zogenaamde juridische procedures, maar tenslotte met harde nazi-hand.
Het boek is doorspekt met persoonlijke notities van Hella en Sandra waarin regelmatig twijfel doorklinkt: kon het gedrag van hun voorvader eigenlijk wel door de beugel, welke veren heeft hij moeten laten om het zo lang vol te houden? Dit maakt ‘De Sigarenfabriek van ‘Isay Rottenberg’ ook tot een dapper boek. Kwetsbaar stelt het vragen bij de scheidslijn tussen weten en niet (willen) weten, tussen de werkelijkheid toen en oordelen achteraf.
Hella en Sandra brengen via het persoonlijke verhaal van hun opa de sluipende machinaties van nazi-Duitsland ongenaakbaar tot leven. Tegelijkertijd maken ze invoelbaar hoe moeilijk het moet zijn geweest daar in de tijd zelf grip op te krijgen. Een les die iedereen tot zich zou moeten nemen. En dat is geen straf, want het boek leest ook nog eens als een trein, je hebt het uit voor je het weet.